O odseku

Osnivanje Katedre za nemački jezik i književnost
Katedra za nemački jezik i književnost osnovana je 1954. godine i sa još četiri katedre čini jezgro iz kog se razvio Filozofski fakultet u Novom Sadu. Zbog nedostatka sopstvenih kadrova prvih godina su nastavu držali profesori i saradnici Odseka za germanistiku Filozofskog fakulteta u Beogradu. Godine 1977. Katedra za nemački jezik i književnost postala je, uz Katedru za engleski jezik i književnost, Katedru za ruski jezik i književnost, Katedru za francuski jezik i književnost i Fonetsku (kasnije Jezičku) laboratoriju, sastavni deo Instituta za strane jezike i književnosti. Godine 1993. Katedra za nemački jezik i književnost transformisala se u Odsek za germanistiku. Danas Odsek za germanistiku čine Katedra za nemački jezik i književnost, Lektorat, Odeljenje za naučnoistraživački rad i Seminarska biblioteka.

Kadrovski razvoj
U vreme osnivanja Katedre nosioci organizacionog i nastavnog rada bili su članovi Odseka za germanistiku tadašnjeg beogradskog Filozofskog fakulteta (dr Miljan Mojašević, Ognjan Radović, dr Jovan Đukanović, dr Dragoslava Perišić, dr Ivan Pudić, Božana Milekić, Milka Nešović). Prvi stalni nastavnik na Katedri bio je dr Strahinja Kostić koji je 1956. godine izabran za docenta za Nemačku književnost. Kao stalni saradnici na Katedri tada su radili još i dr Gertruda Stojan-Jovanović i Jelisaveta Anđelić. Od 1960. godine počinje postepeno kadrovsko jačanje Katedre, najpre dolaskom Helene Vojtehovski, asistenta za predmet Nemački jezik i Tomislava Bekića, asistenta za predmet Nemačka književnost, a potom Pavice Mrazović, stručnog saradnika za predmet Nemački jezik i Vesne Berić, asistenta za predmet Istorija nemačkog jezika. Tokom naredne četiri decenije na Katedri je duže ili kraće vreme radilo više od četrdeset nastavnika i saradnika.
Budući da se na Odseku proučava nemački jezik kao strani, značajnu ulogu u nastavi imaju lektori iz zemalja nemačkog govornog područja. Skoro od samog početka na Katedri su bili angažovani lektori iz Savezne Republike Nemačke, lektori fondacije DAAD (od 1955. godine do danas), a kasnije i lektori iz nekadašnje Nemačke Demokratske Republike (1978-1992), lektori Fondacije Robert Boš (2002-2006) i lektori Austrijske službe za razmenu (ÖAD, od 2006. godine do danas).
Katedrom za nemački jezik i književnost su do sada rukovodili prof. dr Mita Kostić, profesor istorije na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu, a potom su funkciju šefa Katedre obavljali prof. dr Strahinja Kostić (1956-1979), prof. dr Pavica Mrazović (1979-1981), prof. dr Tomislav Bekić (1981-1985), prof. dr Katalin Hegediš-Kovačević (1985-1987, 1991-1993), prof. dr Vesna Berić-Đukić (1987-1991). Odsekom za germanistiku su rukovodili prof. dr Tomislav Bekić (1993-1995, a od 1995. do 2002. godine kao šef Odseka i dekan Filozofskog fakulteta), prof. dr Julijana Beli-Genc kao zamenik šefa Odseka (1995-2002), a zatim i kao šef Odseka (2002-2012), doc. dr Nikolina Zobenica (2012-2015) i doc. dr Gordana Ristić (2015-).

Koncepcija i realizacija nastave
Katedra za nemački jezik i književnost u prvom redu obrazuje kadrove za nastavu nemačkog jezika i književnosti u školama i drugim obrazovnim ustanovama. Shodno tome, u sklopu promena u školskom sistemu, s jedne strane, i razvoja germanistike kao posebne naučne discipline, s druge strane, nastavni plan i program Katedre su tokom pet decenija postojanja prošli kroz određene promene, usmerene ka poboljšanju profila i kompetencija kadrova koji se na Katedri obrazuju. Studenti u okviru osnovnih predmeta Nemački jezik i Nemačka književnost, kao i određenih propedeutičkih, specijalnih i izbornih kurseva stiču široko germanističko obrazovanje koje ih legitimiše kao dobre poznavaoce nemačkog jezika, nemačke književnosti i nemačke kulture i koje ih osposobljava za rad u nastavi, ali i za prevođenje i rad u različitim (inter)kulturnim institucijama.
Godine 1993. na Odseku za germanistiku su osnovane magistarske studije sa dva smera: Nauka o jeziku–Nemački jezik i Nauka o književnosti–Nemačka književnost. Studije su moderno koncipirane i kroz široku ponudu kurseva i podsticanje interdisciplinarnog pristupa otvaraju mogućnost aktivnog učešća studenata u kreiranju svog daljeg obrazovnog i naučnog profila.
Od školske 2002/03. godine nastavni plan i program se postepeno, ali permanentno modernizovao i transformisao, između ostalog i kroz uvođenje fakultativnih kurseva, čime su se ponuda i sadržaj kurseva približili savremenim evropskim tendencijama u sferi visokoškolskog obrazovanja, trasiranim Bolonjskim procesom. Od 2008/09. godine su uvedene osnovne i master akademske studije Nemačkog jezika i književnosti u okviru kojih se obrazuju diplomirani filolozi (germanisti) i master profesori nemačkog jezika i književnosti. Programi su uspešno reakreditovani 2014. godine i sa manjim izmenama se realizuju od oktobra 2015. godine. Od školske 2015/16. godine počinje i realizacija master akademskih studija Konferencijskog, stručnog i audiovizuelnog prevođenja, kao rezultat zajedničkog rada Odseka za anglistiku, Odseka za germanistiku i Odseka za romanistiku. Studenti mogu da se dalje obrazuju u okviru doktorskih studija Jezik i književnost i Metodika nastave, na kojima se nude i predmeti iz oblasti germanistike.

Naučni rad
Istraživanja nastavnika i saradnika Odseka za germanistiku u znatnoj meri imaju kontrastivni, komparativni, interkulturni i interdisciplinarni karakter i bave se odnosima, vezama i dodirima između nemačkog i drugih jezika, književnosti i kultura. O temama i dometima tih individualnih istraživanja svedoče bibliografije članova Odseka. Pored toga, nastavnici i saradnici objavljuju i rezultate zajedničkih istraživanja u okviru međunarodnih projekata.
Timski rad na području jezičkih istraživanja započet je sedamdesetih godina prošlog veka, na čelu sa prof. dr P. Mrazović. Na projektima Rečnik valentnosti – nemački i srpskohrvatski i Pedagoška gramatika nemačkog i srpskohrvatskog jezika, pored članova Katedre, učestvovali su i lingvisti sa nekadašnjeg srpskohrvatskog područja, kao i saradnici Instituta za nemački jezik iz Manhajma. Osamdesetih godina članovi Katedre učestvovali su i u naučno-istraživačkom projektu u oblasti istraživanja stranih književnosti koji je finansirao tadašnji SIZ za naučni rad Vojvodine.
U okviru saradnje sa Pedagoškim fakultetom u Frajburgu (2008-2013) realizovani su projekti „Samoreferencijalnost u lirici“, „Gete kao književni lik“ i „Analiza i istorija filma“, iz kojih je proizašlo nekoliko naučnih radova i jedna doktorska disertacija. Rezultat saradnje sa Pedagoškim fakultetom u Ludvigsburgu je zajednički zbornik radova autora sa Univerziteta u Novom Sadu, Univerziteta u Kragujevcu i Pedagoškog fakulteta u Ludvigsburgu. U okviru saradnje sa Univerzitetom u Regensburgu predviđen je projekat „Istorija i jezička sadašnjost Nemaca u Vojvodini/ jugoistočnoevropski nemački jezici u gradovima Bačke, Banata i Srema“ (2013-2015). Rezultat interkatedarske saradnje na Tempus projektu REFLESS (Reforming Foreign Language Studies in Serbia, 2011-) je program master akademskih studija za prevođenje.

Međunarodna saradnja
U skladu sa prirodom struke, međunarodna saradnja se proteklih decenija odvijala u prvom redu sa zemljama nemačkog govornog područja. U okviru međuuniverzitetskih sporazuma o saradnji, Katedra za Nemački jezik i književnost imala je vrlo uspešnu saradnju sa univerzitetima u Haleu,  Regenzburgu, Frankfurtu na Odri, Segedinu, kao i sa Pedagoškim fakultetom u Frajburgu i Ludvigsburgu. Mnogobrojni profesori sa ovih i drugih nemačkih univerziteta i iz eminentnih naučnoistraživačkih instituta gostovali su na Katedri kao predavači, a i članovi Katedre su držali predavanja na stranim univerzitetima. Na Odseku su predavanja držali i ambasadori Nemačke i Austrije, kao i drugi predstavnici nemačkih institucija u Srbiji. Isto tako, na Katedri su svoja književna dela na književnim večerima ili u okviru radionica predstavljali i pisci iz Nemačke, Austrije i Švajcarske.
Skoro svi nastavnici i saradnici Odseka proveli su kraće ili duže vreme na studijskim i istraživačkim boravcima na raznim univerzitetima, u naučnim ustanovama, bibliotekama i arhivima nemačkog govornog područja. Mnogi su učestvovali sa referatima na naučnim skupovima u zemlji i inostranstvu. Katedra za nemački jezik i književnost je i sama povremeno organizovala naučne skupove kao jedan od oblika razmene naučnih iskustava i upoznavanja sa radom drugih naučnoistraživačkih ustanova i pojedinaca (1980. godine Skup jugoslovenskih i austrijskih germanista, 1982. godine Simpozijum jugoslovenskih germanista povodom stopedesetogodišnjice Geteove smrti). Pored toga, organizovala je i radionice i seminare u okviru međunarodne saradnje, kao što je seminar Prezentacija i vizualizacija u saradnji sa Fondacijom Robert Boš (2008) i međunarodni seminar o nastavi nemačkog jezika u saradnji sa Pedagoškim fakultetom u Ludvigsburgu (2009).
Odsek za germanistiku ima dobru saradnju sa Nemačkom i Austrijskom akademskom službom za razmenu (DAAD, ÖAD). Zahvaljujući pre svega ovim fondacijama nastavnici Odseka kao i veliki broj naših studenata odlazili su tokom svake školske godine u Nemačku ili u druge zemlje u regionu na razne oblike usavršavanja. Osim toga, u okviru saradnje sa Austrijskom fondacijom za razmenu studenti sa Univerziteta u Beču obavljaju praksu na Odseku za germanistiku. Vrlo plodna saradnja postoji i sa Gete Institutom iz Beograda koji je proteklih godina organizovao edukacione seminare i radionice za nastavnike i saradnike iz oblasti metodike nastave nemačkog jezika i nemačkog jezika kao stranog.

Biblioteka
Seminarska biblioteka Odseka za germanistiku poseduje bogat knjižni fond iz oblasti nemačkog jezika, nemačke književnosti i kulture: oko 20 000 naslova monografskih publikacija, među kojima posebno mesto zauzima priručna literatura (leksikoni, enciklopedije, rečnici) i 118 naslova serijskih publikacija. Fond se vrlo ažurno popunjava savremenom primarnom i sekundarnom literaturom, zahvaljaujući donacijama raznih nemačkih institucija i pojedinaca iz zemalja nemačkog govornog područja, zatim kupovinom knjiga iz sredstava Fakulteta, kao i međubibliotečkom razmenom. Godine 2006. je formiran legat knjiga istaknute germanistikinje i profesorke Pavice Mrazović koji sadrži oko 1200 bibliotečkih jedinica, a čine ga knjige, časopisi, rukopisi, prepiska i dr.
Od 2007. godine prispele publikacije se obrađuju elektronski u kooperativnom online bibliografskom sistemu COBISS, čime je pretraživanje knjižnog fonda postalo dostupno korisnicima i preko interneta ( http://www.ff.uns.ac.rs/biblioteka/biblioteka_katalog.html ). U priručnom fondu biblioteke studentima je dostupna savremena literatura potrebne za naučnoistraživački rad i kvalitetno studiranje, a seminarska čitaonica je i tehnički opremljena računarima sa pristupom internetu. U biblioteci se nalazi i TV-prijemnik sa DVD-plejerom.
Pored redovnih aktivnosti u radu sa studentima i nastavnicima, Seminarska biblioteka organizuje i povremene izložbe knjiga kako bi se obeležili pojedini značajni datumi iz istorije germanističke filologije.

Studenti
U periodu od 1985-2004. godine na Odsek za germanistiku se u proseku upisivalo 50 studenata godišnje, a od sredine devedesetih godina je zabeležen porast, te se danas upisuje u proseku 60 studenata godišnje. Na magistarske studije se takođe svake godine upisivalo nekoliko kandidata, a na master akademske studije Nemačkog jezika i književnosti se od 2008. godine upisuje 30 studenata.
Studentima Odseka za germanistiku pruža se mogućnost da uz pomoć čitave lepeze raznih stipendija provedu izvesno vreme u Nemačkoj, da studiraju na nekom nemačkom univerzitetu, ili da pohađaju različite kurseve i seminare na taj način poboljšaju svoje germanističke kompetencije. Od 2015. godine stoji im na raspolaganju mogućnost da učestvuje u razmeni studenata u okviru programa Erasmus+.
Studenti Odseka za germanistiku su aktivni i u vannastavnim aktivnostima. Školske 2002/03. godine su štampali svoj interni informativni list na nemačkom jeziku, prvo pod naslovom Hier!, a potom KreAktiv; organizovali su književno veče Reč o pesmi (2010), zatim Nedelju nemačkog filma u saradnji sa Gete-Institutom u Beogradu (2013), učestvovali su u prevodilačkim radionicama Prevođenje dečije književnosti (2014) i prevođenje poezije austrijske spisateljice Marijane Jungmajer (2015). Na Odseku je organizovano i veče slem-poezije (Slam-Poetry) u kojoj su učestvovali studenti sa Filološkog fakulteta u Beogradu i studenti Odseka za germanistiku Filozofskog fakulteta u Novom Sadu (2015). Veliki broj sadašnjih i bivših studenata pohađa fakultativne časove prevođenja subotom (2014, 2015), posećuje cikluse predavanja iz prevođenja (2014) i metodike nastave (2015) a određeni broj studenata već godinama u okviru saradnje sa Pedagoškim fakultetom u Ludvigsburgu (2008-) ima priliku da učestvuju na radionicama i seminarima u Rumuniji. Na Odseku sa prekidima već godinama postoji i pozorišna grupa studenata koja sa svojim predstavama gostuje u zemlji i inostranstvu. Tako je, na primer, predstava Kiss me, Faust! premijerno izvedena novembra 2008. godine u Novosadskom pozorištu, a sa njom su studenti 2009. godine nastupali u Torinu na IX Međunarodnom pozorišnom festivalu Lingue in scena. U aprilu 2013. godine studenti su izveli predstavu InterPlay Performance, a nakon pauze od godinu dana studentska pozorišna grupa je ponovo aktivirana.